Rác thải y tế là nguồn phát sinh từ các cơ sở khám chữa bệnh, phòng thí nghiệm, trung tâm y tế và các hoạt động chăm sóc sức khỏe. Chúng bao gồm nhiều loại chất thải nguy hại như bông băng dính máu, kim tiêm, dao mổ, dược phẩm hết hạn, hoá chất y tế, và các thiết bị y tế hỏng.
Nếu không được xử lý đúng cách, rác thải y tế có thể gây nguy cơ lây nhiễm, ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ cộng đồng
1. Tính chất của rác thải y tế
Trước khi lựa chọn công nghệ xử lý phù hợp, cần hiểu rõ đặc điểm và nguy cơ tiềm ẩn của rác thải y tế. Những tính chất sau đây giúp nhận diện và phân loại rác thải để đảm bảo xử lý an toàn.
- Đa dạng thành phần: Bao gồm rác thải rắn (bơm kim tiêm, găng tay, bông băng), rác thải lỏng (máu, dịch truyền) và rác thải đặc biệt (hóa chất, thuốc phóng xạ).
- Nguy cơ sinh học cao: Nhiều loại rác chứa vi khuẩn, vi rút, nấm mốc gây bệnh hoặc kháng thuốc.
- Tính độc hại và dễ lây lan: Có thể chứa hóa chất độc, dược phẩm hết hạn, kim loại nặng và vật sắc nhọn gây nguy hiểm trực tiếp.
- Khó phân hủy: Một số vật liệu nhựa, cao su, hợp chất tổng hợp trong rác thải y tế mất nhiều năm để phân hủy.
- Khả năng tái chế hạn chế: Một số thành phần có thể tái chế như kim loại hoặc nhựa nhưng phải được khử trùng trước.
2. Tầm quan trọng của công nghệ xử lý rác thải y tế
Rác thải y tế có tính nguy hại cao do chứa nhiều tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, vi rút và hoá chất độc hại, cùng với khả năng gây ô nhiễm lâu dài cho môi trường nếu không được xử lý triệt để.
Sử dụng công nghệ xử lý rác thải y tế tiên tiến không chỉ tiêu diệt triệt để mầm bệnh mà còn góp phần tái chế nguyên liệu, giảm thiểu lượng rác phải đem chôn lấp và giảm nguy cơ phát thải độc hại.
Các cơ sở y tế bắt buộc phải áp dụng công nghệ xử lý đạt chuẩn, thực hiện giám sát định kỳ và đào tạo nhân viên để tuân thủ các quy định quốc gia và quốc tế về an toàn môi trường và sức khỏe, bao gồm cả các quy chuẩn về quản lý chất thải nguy hại, phân loại tại nguồn và vận chuyển an toàn.
3. Các công nghệ xử lý rác thải y tế phổ biến
3.1. Công nghệ thiêu đốt rác thải y tế
Công nghệ sử dụng nhiệt độ cao (800 – 1.200°C) để đốt cháy rác thải, tiêu diệt hoàn toàn các tổ chức gây bệnh và giảm thể tích chất thải. Quá trình này cần đảm bảo cung cấp đủ oxy, thời gian lưu khí và nhiệt độ ổn định để phân hủy hoàn toàn các hợp chất hữu cơ nguy hại.
- Ưu điểm: Hiệu quả xử lý cao, xử lý được nhiều loại rác y tế khác nhau như rác sắc nhọn, dược phẩm, chất thải nhiễm khuẩn và chất thải có tính lây nhiễm cao. Ngoài ra, quá trình đốt có thể kết hợp thu hồi năng lượng dưới dạng hơi nước hoặc điện.
- Nhược điểm: Tạo khí thải độc hại (dioxin, furan) nếu không có hệ thống lọc khí thải đạt chuẩn; chi phí vận hành và bảo trì cao, cần diện tích xây dựng và quy trình giám sát nghiêm ngặt để đáp ứng quy chuẩn môi trường.
3.2. Công nghệ vi sóng
Sử dụng sóng vi ba để làm nóng rác thải và tiêu diệt vi sinh vật, nhờ vào tác động của bức xạ vi sóng làm tăng nhiệt độ nhanh chóng trong vật liệu chứa độ ẩm.
- Ưu điểm: Tiết kiệm năng lượng hơn so với thiêu đốt, không phát sinh khí độc, giảm đáng kể khối lượng rác phải chôn lấp. Công nghệ này còn có khả năng khử trùng hiệu quả đối với rác thải y tế thông thường như bông, gạc hoặc chất dẻo y tế.
- Nhược điểm: Không phù hợp để xử lý kim loại hoặc chất thải chứa thành phần dẫn điện, yêu cầu phân loại rác thải kỹ trước khi đưa vào hệ thống và có thể giảm hiệu quả khi xử lý các vật liệu khô ít độ ẩm.
3.3. Xử lý rác thải y tế bằng công nghệ hấp khử trùng
Dùng hơi nước bão hòa ở áp suất cao (thường từ 15–30 psi) và nhiệt độ từ 121–134°C trong một khoảng thời gian đủ dài để diệt khuẩn và tiêu diệt hoàn toàn các loại vi sinh vật trong rác thải. Quá trình này diễn ra trong buồng kín giúp hơi nước phân bố đều đến mọi bề mặt.
- Ưu điểm: Hiệu quả khử trùng cao, vận hành đơn giản, chi phí thấp và thân thiện với môi trường. Thiết bị autoclave không phát sinh khí thải độc hại và có thể xử lý nhiều loại dụng cụ y tế sau khi đã được phân loại.
- Nhược điểm: Chỉ áp dụng cho rác thải đã phân loại, không xử lý được rác thải có chất độc hóa học, thuốc phóng xạ hoặc vật liệu không chịu được nhiệt. Ngoài ra, hiệu quả giảm thể tích rác không cao, cần kết hợp với các phương pháp xử lý bổ sung như nghiền hoặc ép rác sau khử trùng.
3.4. Xử lý rác thải y tế bằng công nghệ plasma
Sử dụng plasma ở nhiệt độ cực cao (khoảng 3.000°C) để phân hủy toàn bộ rác thải thành khí trơ và xỉ không độc. Quá trình này diễn ra trong buồng phản ứng kín, tạo ra dòng plasma với năng lượng lớn có khả năng phá vỡ mọi liên kết hữu cơ.
- Ưu điểm: Tiêu diệt hoàn toàn vi sinh vật, giảm tối đa thể tích và khối lượng chất thải, đồng thời tạo ra khí thải sạch hơn so với phương pháp thiêu đốt truyền thống. Ngoài ra, phần xỉ thu được có thể sử dụng làm vật liệu xây dựng sau khi kiểm tra an toàn.
- Nhược điểm: Chi phí đầu tư ban đầu và bảo dưỡng cao, yêu cầu hệ thống kỹ thuật phức tạp, cần đội ngũ vận hành có chuyên môn cao và nguồn năng lượng ổn định.
3.5. Xử lý rác thải y tế bằng phương pháp hoá học
Phương pháp này sử dụng các dung dịch hoá chất như clo, hợp chất oxy hóa hoặc chất khử trùng mạnh để tiêu diệt hoàn toàn vi sinh vật trong rác thải, đặc biệt hiệu quả đối với rác thải lỏng và các thiết bị y tế có nguy cơ lây nhiễm cao.
- Ưu điểm: Dễ áp dụng, phù hợp với quy mô nhỏ hoặc bệnh viện tuyến huyện, xử lý hiệu quả rác thải lỏng, dịch y tế và các dụng cụ y tế đơn giản. Đồng thời, phương pháp này không yêu cầu thiết bị phức tạp.
- Nhược điểm: Không xử lý hiệu quả rác thải rắn hoặc chất thải có thành phần hữu cơ phức tạp. Ngoài ra, nếu không kiểm soát tốt nồng độ hóa chất và thời gian tiếp xúc, phương pháp có thể tạo ra sản phẩm phụ độc hại hoặc dư lượng hoá chất gây ô nhiễm môi trường.
Kết luận:
Việc áp dụng công nghệ xử lý rác thải y tế tiên tiến là xu hướng tất yếu trong bối cảnh khối lượng rác ngày càng gia tăng và các yêu cầu bảo vệ môi trường ngày càng nghiêm ngặt. Sự kết hợp hài hòa giữa công nghệ xanh, kinh tế tuần hoàn và quản lý thông minh sẽ mở ra hướng đi bền vững, đảm bảo việc xử lý rác thải y tế vừa an toàn, vừa hiệu quả và thân thiện với môi trường cho tương lai.
Xem thêm: Phân loại và xử lý rác hữu cơ – Hướng đi bền vững trong nông nghiệp
Xem thêm: 5+ Sự cố hệ thống MBR thường gặp: Nguyên nhân và biện pháp khắc phục
Dịch vụ xử lý chất thải – Công ty TNHH Công nghệ môi trường Hòa Bình Xanh
Công ty TNHH Công nghệ môi trường Hòa Bình Xanh với đội ngũ thạc sỹ, kỹ sư giàu kinh nghiệm đã đầu tư nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng các công nghệ xử lý và tìm các phương án xử lý chất lượng tốt nhất, chi phí hợp lý trong thời gian ngắn nhất. Sự hiểu biết và tận tâm của đội ngũ là yếu tố quan trọng giúp chúng tôi đảm bảo hiệu quả và an toàn cho từng dự án.
Quý doanh nghiệp có nhu cầu hợp tác công ty hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline 0943.466.579 để nhận được sự hỗ trợ nhanh nhất và tận tình nhất.
Nhận xét bài viết!