Trong thời đại công nghiệp và đô thị hóa nhanh chóng, chất hoạt động bề mặt đang trở thành một trong những hợp chất hóa học đáng lo ngại trong nước thải. Sự hiện diện của chất hoạt động bề mặt trong nước thải đang gây ra nhiều tác động tiêu cực đến môi trường tự nhiên và ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả xử lý tại các trạm xử lý nước thải.
1. Chất hoạt động bề mặt trong nước thải là gì?
Chất hoạt động bề mặt (surfactants) là các hợp chất hóa học có cấu trúc phân tử gồm hai đầu: một đầu ưa nước (hydrophilic) và một đầu kỵ nước (hydrophobic). Khi được thải vào nguồn nước thải, chức năng đối ngược này cho phép chúng tác động lên bề mặt tiếp xúc, giảm sức căng bề mặt giữa nước và dầu mỡ, giúp hòa tan và phân tán chất béo dễ dàng hơn.
Chính nhờ tính chất này mà chất hoạt động bề mặt được ứng dụng rộng rãi trong các sản phẩm gia dụng như bột giặt, nước rửa chén, mỹ phẩm, cũng như trong ngành công nghiệp như dệt nhuộm, da giày, hóa dầu.
2. Nguồn gốc của chất hoạt động bề mặt trong nước thải
Nguồn gốc của chất hoạt động bề mặt trong nước thải rất đa dạng, bắt nguồn từ cả hoạt động sinh hoạt hằng ngày lẫn các ngành công nghiệp chuyên biệt.
Trong sinh hoạt gia đình, các sản phẩm như bột giặt, nước rửa chén, dầu gội đầu, xà phòng và nước lau sàn đều chứa một lượng đáng kể chất hoạt động bề mặt. Đây là những sản phẩm phổ biến, được sử dụng hằng ngày nên lượng phát sinh ra môi trường là rất lớn.
Trong lĩnh vực công nghiệp, các ngành như dệt nhuộm, hóa mỹ phẩm và da giày thường sử dụng chất hoạt động bề mặt để làm mềm vải, tẩy rửa bụi bẩn, giúp thấm màu và diệt khuẩn bề mặt sản phẩm. Ngành dầu khí và chế biến đồ uống cũng dùng các chất này để rửa bồn bể, tách dầu, làm sạch thiết bị và đường ống nhằm đảm bảo an toàn sản xuất.
Ngoài ra, trong ngành y tế và nông nghiệp, chất hoạt động bề mặt xuất hiện trong các loại thuốc trừ sâu, thuốc sát khuẩn, hóa chất tẩy rửa và các chế phẩm y tế khác.
Việc sử dụng phổ biến và rộng rãi ở nhiều lĩnh vực như vậy khiến cho chất hoạt động bề mặt trở thành một trong những hợp chất khó kiểm soát và xử lý trong dòng nước thải.
3. Ảnh hưởng của chất hoạt động bề mặt đến môi trường và hệ thống xử lý nước thải
Chất hoạt động bề mặt trong nước thải có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực đến hệ sinh thái và hiệu quả xử lý nước.
Trước hết, chúng có thể độc hại đối với sinh vật thủy sinh, gây rối loạn trao đổi chất và làm suy giảm khả năng thẩm thấu oxy trong nước. Nhiều hợp chất còn có khả năng tích lũy sinh học, lan truyền qua chuỗi thức ăn và ảnh hưởng lâu dài đến môi trường.
Trong các hệ thống xử lý sinh học, chất hoạt động bề mặt có thể làm phá vỡ cấu trúc bùn hoạt tính, khiến vi sinh vật khó bám dính và làm giảm hiệu quả xử lý.
Ngoài ra, chúng thường tạo bọt gây cản trở lưu lượng nước, làm nghẹt đường ống, hỏng thiết bị, đồng thời làm tăng chi phí vận hành và bảo trì.
Đặc biệt, một số chất còn có khả năng chống oxy hóa mạnh, ảnh hưởng đến quá trình oxy hóa sinh học, khiến việc xử lý nước thải trở nên kém hiệu quả hơn.
4. Giải pháp xử lý chất hoạt động bề mặt trong nước thải hiệu quả
Một số giải pháp có thể áp dụng giúp giải quyết và giảm tác động của chất hoạt động bề mặt trong nước thải như:
- Tiền xử lý vật lý: Sử dụng tuyển nổi, tuyển bọt hoặc lọc qua than hoạt tính để giảm bớt hàm lượng chất hoạt động bề mặt trước khi xử lý sinh học.
- Phương pháp sinh học: Sử dụng vi sinh vật phân hủy chất hoạt động bề mặt. Vi khuẩn phát triển trong các bể sinh học có khả năng hấp thụ những hợp chất này, tuy nhiên hiệu quả phụ thuộc vào loại vi sinh vật và thời gian lưu.
- Xử lý hóa học – oxy hóa cao: Áp dụng ozone, Fenton, hoặc tia UV/H2O2 nhằm phân hủy hoàn toàn các chất hoạt động bề mặt và chất độc hại liên quan.
- Kiểm soát nguồn thải: Giáo dục cộng đồng, nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường trong việc thay thế bằng các sản phẩm tẩy rửa sinh học, hạn chế xả thải trực tiếp nước thải có chứa nồng độ chất hoạt động bề mặt cao và thu gom xử lý tại nguồn.
Chất hoạt động bề mặt trong nước thải tuy nhỏ về hàm lượng nhưng tác động rất lớn đến hệ sinh thái và hệ thống xử lý. Việc nhận diện nguy cơ, nâng cao nhận thức và áp dụng các giải pháp xử lý hiệu quả sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo bảo vệ môi trường nước và sức khỏe cộng đồng.
Xem thêm: Chỉ tiêu dầu mỡ trong nước thải, nguyên nhân và cách xử lý?
Xem thêm: Phân biệt cánh đồng lọc và cánh đồng tưới trong xử lý nước thải
Dịch vụ xử lý chất thải – Công ty TNHH Công nghệ môi trường Hòa Bình Xanh
Công ty TNHH Công nghệ môi trường Hòa Bình Xanh với đội ngũ thạc sỹ, kỹ sư giàu kinh nghiệm đã đầu tư nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng các công nghệ xử lý và tìm các phương án xử lý chất lượng tốt nhất, chi phí hợp lý trong thời gian ngắn nhất. Sự hiểu biết và tận tâm của đội ngũ là yếu tố quan trọng giúp chúng tôi đảm bảo hiệu quả và an toàn cho từng dự án.
Quý doanh nghiệp có nhu cầu hợp tác công ty hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline 0943.466.579 để nhận được sự hỗ trợ nhanh nhất và tận tình nhất.
Nhận xét bài viết!