Bể SBR là một trong những công nghệ xử lý nước thải theo mẻ được ứng dụng rộng rãi hiện nay. Cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ, bể ASBR – phiên bản nâng cấp từ bể SBR – ra đời nhằm cải thiện hiệu quả xử lý và rút ngắn thời gian vận hành. Cả hai hệ thống đều sử dụng phương pháp sinh học để xử lý nước thải, hoạt động theo chu trình tuần tự và phù hợp với nhiều quy mô công trình.
Bài viết này sẽ tập trung phân tích nguyên lý hoạt động, cấu tạo, các giai đoạn vận hành cũng như những điểm khác biệt giữa bể SBR và bể ASBR nhằm cung cấp cái nhìn tổng quan và rõ ràng nhất về hai công nghệ này.
1. Bể SBR và ASBR là gì?
Bể SBR (Sequencing Batch Reactor) là một hệ thống xử lý nước thải sinh học hoạt động theo chu kỳ mẻ. Trong một chu trình xử lý, nước thải được đưa vào bể SBR, trải qua các giai đoạn như phản ứng sinh học, lắng và tháo nước, tất cả đều diễn ra tuần tự trong cùng một thể tích bể. Công nghệ bể SBR đơn giản, dễ vận hành và phù hợp với quy mô vừa và nhỏ như khu dân cư hoặc các nhà máy chế biến.
Bể ASBR (Advanced Sequencing Batch Reactor) là phiên bản nâng cấp từ bể SBR, được thiết kế để khắc phục các nhược điểm của công nghệ truyền thống. ASBR cho phép tích hợp và rút ngắn thời gian xử lý nhờ sử dụng hệ thống điều khiển tự động và vi sinh vật dạng bùn hạt có khả năng lắng nhanh. Hệ thống này mang lại hiệu quả xử lý cao hơn, tiết kiệm diện tích và phù hợp với yêu cầu xử lý nghiêm ngặt của các ngành công nghiệp hiện đại.
2. Cấu tạo cơ bản của bể xử lý nước thải theo mẻ SBR và ASBR
Cấu tạo của bể SBR và bể ASBR về cơ bản tương đồng vì cùng thuộc nhóm công nghệ xử lý nước thải theo mẻ. Tuy nhiên, ở bể ASBR có một số cải tiến nhất định để nâng cao hiệu quả xử lý. Một hệ thống bể xử lý SBR/ASBR điển hình thường bao gồm các thành phần chính sau:
- Bể chính (Reactor Tank): Nơi diễn ra toàn bộ quá trình xử lý sinh học – từ nạp nước, phản ứng, lắng đến tháo nước. Dung tích bể được thiết kế phù hợp với thời gian lưu và tải lượng ô nhiễm.
- Hệ thống sục khí (Aeration system): Gồm máy thổi khí và ống phân phối khí đặt dưới đáy bể, cung cấp oxy cho vi sinh vật. Bể ASBR được trang bị hệ sục khí linh hoạt hơn, điều khiển tự động.
- Thiết bị khuấy trộn (Mixer): Dùng trong các giai đoạn thiếu khí hoặc để khuấy đều bùn và nước thải, đặc biệt quan trọng trong giai đoạn đầu của bể ASBR.
- Ống thu nước/thiết bị tháo nước (Decanter): Thu nước sạch từ phía trên sau lắng, thiết kế nhằm hạn chế xáo trộn bùn đáy.
- Hệ thống thu và xả bùn (Sludge Withdrawal): Gồm ống và bơm, giúp loại bỏ bùn dư sau mỗi chu kỳ xử lý.
- Cảm biến và thiết bị điều khiển (Sensors & Control Unit): Bao gồm DO, ORP, pH, mức nước… để điều khiển tự động chu trình xử lý – đặc biệt quan trọng trong vận hành bể ASBR.
Ngoài ra, bể ASBR còn có thêm một bể tiền phản ứng có chức năng xử lý nước thải trước khi đưa vào bể phản ứng chính nhằm tránh sốc tải và có thể cũng cấp nước thải liên tục vào hệ thống.
3. Các giai đoạn chính trong chu trình xử lý của bể SBR và ASBR
Cả hai loại bể SBR và bể ASBR đều xử lý nước thải theo chu kỳ mẻ, gồm các giai đoạn chính như sau:
- Nạp nước: Nước thải được đưa vào bể. Ở bể ASBR, quá trình nạp thường kết hợp khuấy trộn và sục khí nhằm tăng cường hiệu quả khởi động sinh học.
- Phản ứng sinh học: Vi sinh vật xử lý các chất ô nhiễm hữu cơ (BOD, COD) và chuyển hóa các chất dinh dưỡng như N, P. Trong bể ASBR, phản ứng sinh học có thể diễn ra đồng thời với quá trình lắng.
- Lắng: Sau khi dừng sục khí, bùn sẽ lắng xuống đáy. Quá trình này đồng thời giúp loại bỏ nitơ hiệu quả nhờ điều kiện thiếu khí và khả năng lắng tốt của bùn hạt.
- Tháo nước (Decant): Nước sạch được rút ra ở lớp trên cùng nhờ hệ thống thu nước chuyên dụng, không làm xáo trộn lớp bùn lắng.
- Nghỉ/xả bùn dư: Giai đoạn xả bùn dư hoặc nghỉ giữa chu trình, giúp duy trì ổn định sinh khối trong hệ thống bể SBR hoặc ASBR.
4. Những khác biệt cơ bản giữa bể SBR và bể ASBR
Một trong những điểm khác biệt đáng chú ý giữa bể SBR và bể ASBR là phương thức cấp nước thải. Trong bể ASBR, nước thải được cấp vào liên tục thông qua bể tiền phản ứng, sau đó tự động chảy sang bể phản ứng chính thông qua cổng thông bố trí bên dưới vách ngăn. Nhờ đó, quá trình xử lý diễn ra liên tục, không cần thiết lập riêng một pha nạp nước như trong bể SBR.
Ngược lại, bể SBR chỉ cho phép cấp nước thải một lần vào đầu mỗi chu trình xử lý, đến khi đạt mực nước mong muốn. Trong suốt thời gian xử lý của một mẻ, hệ thống không tiếp nhận thêm nước thải mới.
Bảng so sánh một số tiêu chí khác biệt cơ bản của bể SBR và ASBR
| Tiêu chí | Bể SBR truyền thống | Bể ASBR cải tiến | |
|---|---|---|---|
| Hình thức vận hành | Chu trình theo mẻ, cấp nước theo từng đợt | Cấp nước liên tục qua bể tiền phản ứng | |
| Cấu trúc hệ thống | Một bể xử lý, tuần tự các pha | Tích hợp bể tiền phản ứng và bể phản ứng chính | |
| Kiểm soát quá trình | Thủ công hoặc bán tự động | Tự động hóa cao, kiểm soát thông qua cảm biến và điều khiển | |
| Loại bùn hoạt tính sử dụng | Bùn lơ lửng thông thường, lắng chậm | Bùn hạt hoặc bùn lơ lửng thường, lắng nhanh và hiệu quả | |
| Thời gian xử lý mỗi mẻ | Khoảng 6–8 giờ | Rút ngắn còn 3–5 giờ (thường là 4,8 giờ) | |
| Hiệu quả xử lý | Tốt, đáp ứng tiêu chuẩn đầu ra thông thường | Cao, phù hợp với yêu cầu xả thải nghiêm ngặt | |
| Phù hợp ứng dụng | Khu dân cư, nhà máy vừa và nhỏ | KCN, nhà máy lớn, hệ thống cần xử lý liên tục và ổn định |
Xem thêm: Màng MBR là gì? Ưu nhược điểm và ứng dụng trong xử lý nước thải
Xem thêm: 5+ Sự cố hệ thống MBR thường gặp: Nguyên nhân và biện pháp khắc phục
Dịch vụ xử lý chất thải – Công ty TNHH Công nghệ môi trường Hòa Bình Xanh
Bạn có nhu cầu xử lý nước thải với công nghệ xử lý nước thải theo mẻ với bể SBR và ASBR, hãy đến với chúng tôi:
Công ty TNHH Công nghệ môi trường Hòa Bình Xanh với đội ngũ thạc sỹ, kỹ sư giàu kinh nghiệm đã đầu tư nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng các công nghệ xử lý và tìm các phương án xử lý chất lượng tốt nhất, chi phí hợp lý trong thời gian ngắn nhất. Sự hiểu biết và tận tâm của đội ngũ là yếu tố quan trọng giúp chúng tôi đảm bảo hiệu quả và an toàn cho từng dự án.
Quý doanh nghiệp có nhu cầu hợp tác công ty hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline 0943.466.579 để nhận được sự hỗ trợ nhanh nhất và tận tình nhất.
Nhận xét bài viết!