Phương pháp xử lý rác thải thực phẩm 2025

Xử lý rác thải thực phẩm 2025 ngày càng được xem là ưu tiên hàng đầu trong quản lý chất thải rắn đô thị, bởi thành phần hữu cơ chiếm tới 40–65% tùy từng khu vực. Việc áp dụng và tối ưu các công nghệ hiện đại giúp giảm đáng kể phát thải khí nhà kính (CH₄, CO₂), đồng thời tạo ra nhiều giá trị gia tăng như năng lượng tái tạo, phân bón hữu cơ và nguyên liệu thứ cấp.

Xu hướng xử lý rác thải thực phẩm năm 2025 tập trung vào giảm thiểu – tái sử dụng – tái chế – thu hồi năng lượng – xử lý cuối theo thứ bậc quản lý chất thải nhằm đạt hiệu quả tổng thể và hướng tới xử lý bền vững.

Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết đặc tính của rác thải thực phẩm và các phương pháp xử lý tiên tiến nhằm lựa chọn phương pháp hiệu quả cho cả doanh nghiệp lẫn đô thị.

1. Thực trạng phát sinh rác thải thực phẩm

Trên thế giới, rác thải thực phẩm chiếm tỷ lệ lớn trong tổng chất thải đô thị, gây thất thoát tài nguyên và phát thải khí nhà kính. FAO ước tính hơn 1,3 tỷ tấn thực phẩm bị lãng phí mỗi năm.

Ở các đô thị, chi phí thu gom – vận chuyển rác thải thực phẩm tăng do độ ẩm cao và phân hủy nhanh gây mùi, dịch rỉ, ảnh hưởng tuổi thọ bãi chôn lấp.

2. Đặc tính rác thải thực phẩm

Rác thải thực phẩm mang những đặc tính riêng biệt có tác động trực tiếp đến phương pháp và hiệu quả xử lý. Hiểu rõ những đặc điểm này giúp lựa chọn công nghệ phù hợp, tiết kiệm chi phí và tối ưu hóa giá trị tái chế.

• Độ ẩm cao (55–85%) → làm giảm giá trị nhiệt khi đốt, tăng chi phí vận chuyển, đồng thời tạo điều kiện cho vi sinh vật phát triển nhanh.
• Hàm lượng hữu cơ dễ phân hủy cao: Protein, lipid, carbohydrate dễ gây mùi, phát sinh khí CH4 và H2S trong điều kiện yếm khí, cần xử lý sớm để hạn chế ô nhiễm.
• Tỷ lệ muối, dầu mỡ và vi sinh vật phong phú → cần tiền xử lý (rửa, tách dầu mỡ) trước các quá trình sinh học để tránh gây ức chế vi sinh vật trong AD hoặc compost.
• Tính không đồng nhất: Do thay đổi khẩu phần ăn, mùa vụ và sự đa dạng trong nguồn phát sinh, dẫn đến thành phần dinh dưỡng không ổn định.
• Nguy cơ tạp nhiễm: Nylon, kim loại nhỏ, xương, vỏ sò, thủy tinh… ảnh hưởng hiệu suất công nghệ, đòi hỏi hệ thống phân loại và tách tạp hiệu quả hơn.

3. Ảnh hưởng của rác thải thực phẩm đến môi trường nếu không xử lý phù hợp

Rác thải thực phẩm không được xử lý kịp thời có thể phát sinh khí nhà kính (CH₄ từ quá trình phân hủy yếm khí tự nhiên, CO₂ gián tiếp) kèm theo mùi khó chịu như H₂S, NH_3.

Bên cạnh đó, nước rỉ rác chứa nhiều chất ô nhiễm (COD, N, P, Cl-) gây nguy cơ ô nhiễm nguồn nước ngầm và nước mặt nếu chôn lấp không được kiểm soát. Không những vậy, rác thải thực phẩm còn là môi trường thuận lợi cho côn trùng, động vật gặm nhấm và các vector truyền bệnh (ruồi, gián, chuột) phát triển.

Nếu rác thải thực phẩm không được xử lý còn gây lãng phí nguồn tài nguyên hữu ích như năng lượng sinh học, dinh dưỡng N-P-K và các vật liệu sinh học tiềm năng nếu không được tái chế.

4. Các công nghệ xử lý rác thải thực phẩm 2025

4.1. Ủ hiếu khí (Compost)

• Nguyên lý: Phương pháp này áp dụng vi sinh vật hiếu khí oxy hóa nhanh các hợp chất hữu cơ, sinh nhiệt (55–65°C) giúp giảm mầm bệnh và ổn định chất thải.
• Ưu điểm: Phương pháp này sản xuất phân compost giàu mùn và dinh dưỡng, cải tạo đất hiệu quả; chi phí đầu tư và vận hành tương đối thấp; phù hợp cho cả quy mô hộ gia đình lẫn công nghiệp.
• Nhược điểm: Cần kiểm soát chặt chẽ độ ẩm (50–60%), tỷ lệ C/N (~25–30), đảo trộn và sục khí định kỳ; dễ phát sinh mùi và côn trùng nếu vận hành kém.

4.2. Ủ kỵ khí

• Nguyên lý: Quá trình ủ kỵ khí trải qua nhiều giai đoạn chính: thủy phân (phân hủy các hợp chất phức tạp thành đơn giản), axit hóa (chuyển hóa thành axit hữu cơ) và tạo methane, cuối cùng tạo ra biogas giàu CH₄ (~55–65%) và CO₂. Đây là cơ chế tự nhiên của vi sinh vật yếm khí trong môi trường không có oxy.
• Ưu điểm: Thu hồi năng lượng dạng điện và nhiệt từ biogas, giảm phát thải CH₄ tự phát từ bãi chôn lấp, đồng thời tạo ra bã thải (digestate) có thể sử dụng làm phân bón.
• Nhược điểm: Quá trình nhạy cảm với tạp nhiễm và tải hữu cơ quá mức; cần duy trì cân bằng pH (6,8–7,2), tỷ lệ C/N hợp lý và kiểm soát nhiệt độ để vi sinh hoạt động ổn định.

4.3. Lên men tạo sản phẩm sinh học

• Mục tiêu: Chuyển rác hữu cơ thành axit hữu cơ (VFAs), lactic, ethanol, polyhydroxyalkanoates (PHA) thông qua quá trình lên men kiểm soát chặt chẽ, tạo tiền chất cho sản xuất nhựa sinh học và hóa chất sinh học.
• Ưu điểm: Giá trị rác thải thực phẩm gia tăng cao, là nền tảng sản xuất vật liệu sinh học và hóa chất xanh, đồng thời mở ra cơ hội tái chế rác thành nguyên liệu công nghiệp có giá trị cao.
• Nhược điểm: Yêu cầu tiền xử lý như nghiền, loại tạp và điều chỉnh pH; cần kiểm soát vô trùng tương đối và điều kiện lên men ổn định; chi phí công nghệ và vận hành cao.

4.5. Thủy phân & sấy ép làm thức ăn chăn nuôi

• Nguyên lý: Sử dụng nhiệt kết hợp enzym để thủy phân protein và lipid thành dạng dễ tiêu hóa, sau đó sấy khô hoặc ép thành viên nhằm ổn định sản phẩm và kéo dài thời gian bảo quản.
• Ưu điểm: Tận dụng trực tiếp nguồn dinh dưỡng có trong rác thải thực phẩm, giảm chi phí nhập khẩu nguyên liệu thức ăn chăn nuôi, tạo giá trị kinh tế từ chất thải.
• Nhược điểm: Cần đảm bảo nghiêm ngặt các tiêu chuẩn an toàn vi sinh, kim loại nặng và độc tố; không phù hợp với rác có tạp nhiễm hoặc ô nhiễm nghiêm trọng.

Xử lý rác thải thực phẩm 2025 không chỉ dừng lại ở các giải pháp xử lý cuối cùng, mà đòi hỏi một hệ thống tích hợp bao gồm giảm phát sinh – phân loại hiệu quả – chuyển hóa giá trị – áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn – số hóa và quản trị dữ liệu carbon.

Việc lựa chọn kết hợp công nghệ tối ưu (như AD, compost, BSF, lên men) với chiến lược quản lý thông minh sẽ không chỉ giảm thiểu chi phí và phát thải mà còn tạo ra những chuỗi giá trị bền vững, đóng góp tích cực vào mục tiêu phát triển xanh của doanh nghiệp và đô thị.

Xem thêm: Phân loại và xử lý rác hữu cơ – Hướng đi bền vững trong nông nghiệp

Xem thêm: 5+ Sự cố hệ thống MBR thường gặp: Nguyên nhân và biện pháp khắc phục

Dịch vụ xử lý chất thải – Công ty TNHH Công nghệ môi trường Hòa Bình Xanh

Công ty TNHH Công nghệ môi trường Hòa Bình Xanh với đội ngũ thạc sỹ, kỹ sư giàu kinh nghiệm đã đầu tư nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng các công nghệ xử lý và tìm các phương án xử lý chất lượng tốt nhất, chi phí hợp lý trong thời gian ngắn nhất. Sự hiểu biết và tận tâm của đội ngũ là yếu tố quan trọng giúp chúng tôi đảm bảo hiệu quả và an toàn cho từng dự án.

Quý doanh nghiệp có nhu cầu hợp tác công ty hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline 0943.466.579 để nhận được sự hỗ trợ nhanh nhất và tận tình nhất.