Ngành chế biến thực phẩm tại Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong trong chuỗi giá trị kinh tế quốc dân nhưng bên cạnh đó là thách thức phải đối mặt với các vấn đề ô nhiễm không khí do các quy trình hoạt động sản xuất phức tạp, đòi hỏi phải kiểm soát và có phương pháp xử lý khí thải ngành chế biến thực phẩm đúng cách để bảo vệ môi trường và đảm bảo sức khỏe cộng đồng, đồng thời tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của ngành.
Vậy đâu là nguyên nhân gây nên những vấn đề này và Phương pháp xử lý khí thải ngành chế biến thực phẩm là gì? Thách thức và cơ hội của phương pháp xử lý khí thải ngành chế biến thực phẩm ra sao? Hãy cùng Hòa Bình Xanh tìm hiểu qua bài viết bên dưới nhé!
1. Nguồn phát sinh khí thải trong ngành chế biến thực phẩm
- Từ quá trình nấu nướng và chế biến thực phẩm
Các hoạt động như chiên, xào, nướng,…tạo ra hơi dầu mỡ, VOCs (hợp chất hữu cơ dễ bay hơi). Việc đốt cháy nhiên liệu như củi, than, dầu cũng phát sinh bụi mịn, tro bay và các khí gây ô nhiễm khác.
- Từ quá trình lên men, ủ thực phẩm
Chẳng hạn như việc ủ lên men các hợp chất hữu cơ như trong công nghiệp bia rượu, nhà máy sản xuất bánh từ bột mì… có thể sinh ra các khí CO₂, NH₃, H₂S có mùi khó chịu.
- Từ quy trình bảo quản và làm lạnh
Các sản phẩm như thịt, cá, trứng, sữa… luôn đòi hỏi phải được bảo quản kỹ lưỡng, làm lạnh thường xuyên. Amoniac (NH3), CO2… là dung môi làm lạnh phổ biến với quy mô lớn, đặc biệt là NH3. Vì vậy, rò rỉ dung môi làm lạnh có thể phát sinh các khí này gây ảnh hưởng tới môi trường và sức khỏe lao động.
- Từ quy trình xử lý chất thải và phụ phẩm
Xử lý nước thải
Khí thải phát sinh từ hệ thống xử lý nước thải như bể chứa, hầm bơm, các bề sinh học (kỵ khí/hiếu khí) là điều không thể tránh khỏi, đặc biệt là các khí gây mùi như H₂S, CH₄ và NH₃…
Xử lý phụ phẩm, phế phẩm rắn
Chất thải rắn như bã thực phẩm, phế phẩm từ xương, da, mỡ, vỏ và hạt trái cây, rau củ…nếu không được xử lý kịp thời và đúng cách sẽ phát sinh khí có mùi do phân hủy các hợp chất hữu cơ.
Việc xử lý các chất thải rắn này bằng phương pháp đốt cũng sẽ tạo ra các khí gây ô nhiễm không khí như COx, SOx …bụi mịn và các hợp chất độc hại khác.
- Từ các quy trình phụ trợ khác
Các quy trình làm sạch, khử trùng, đóng gói có thể sử dụng các hóa chất khử trùng làm phát sinh khí thải từ phản ứng hóa học hoặc bay hơi dung môi.
2. Thành phần và nguy cơ gây ô nhiễm từ khí thải ngành chế biến thực phẩm
Các thành phần thường thấy trong khí thải ngành chế biến thực phẩm như:
- Cacbon Dioxit (CO2): Sinh ra trong quá trình lên men, phân hủy các hợp chất hữu cơ, quá trình đốt cháy nhiên liệu. Góp phần gây hiệu ứng nhà kính và biến đổi khí hậu nếu không được kiểm soát chặt chẽ.
- VOCs (Hợp chất hữu cơ dễ bay hơi): Bao gồm các aldehyd (như formaldehyde, acetaldehyde), ketone và các dung môi hữu cơ khác. Những hợp chất này có thể gây kích ứng đường hô hấp và có nguy cơ gây ung thư nếu tiếp xúc lâu dài.
- Hydrogen Sulfide (H₂S): Một khí có mùi hôi nồng, độc tính cao, có thể gây ra các triệu chứng như đau đầu, buồn nôn và ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thần kinh khi hít phải ở nồng độ cao.
- Amoniac (NH₃): Được sinh ra trong quá trình phân hủy protein và các hoạt động lên men, khí amoniac có thể gây kích ứng mắt, mũi, họng và phổi, đặc biệt khi nồng độ vượt mức an toàn.
- Carbon Monoxide (CO): Nếu có các quá trình đốt cháy không hoàn toàn (ví dụ như trong quá trình nấu nướng với nhiên liệu than hoặc dầu), khí CO có thể được sinh ra, gây nguy hiểm đến sức khỏe và có thể gây tử vong khi hít phải với nồng độ cao.
- Bụi mịn: Các hạt bụi mịn như PM2.5 và PM10 có thể chứa các hợp chất hữu cơ và các chất độc hại khác, gây hại cho hệ hô hấp và tim mạch khi hít phải thường xuyên.
- Các hợp chất khác: Trong một số trường hợp, quá trình chế biến thực phẩm (đặc biệt là khi có sử dụng nhiệt độ cao như chiên, nướng) có thể tạo ra các hợp chất như PAHs (Polycyclic Aromatic Hydrocarbons) và acrolein, đều được biết đến với tính chất gây hại cho sức khỏe con người.
3. 5 Phương pháp xử lý khí thải ngành chế biến thực phẩm
3.1. Các phương pháp lọc cơ học
- Lọc tĩnh điện (Electrostatic Precipitator – ESP): Đây là phương pháp xử lý khí thải ngành chế biến thực phẩm phổ biến và hiệu quả đối với việc tách dầu mỡ. Các hạt bụi, dầu mỡ và các hạt chất rắn khác có trong khí thải sẽ được nạp điện bằng trường điện, sau đó chúng sẽ được thu gom trên các bề mặt thu điện.
- Lọc túi vải (Baghouse Filter): Bụi và các hạt nhỏ từ khí thải ngành chế biến thực phẩm sẽ được thu hồi và bắt giữ khi qua các túi lọc. Thông thường, túi vải thường được áp dụng sau khi khí thải đã được tách dầu mỡ.
3.2. Các phương pháp hấp thụ và hấp phụ
- Sử dụng than hoạt tính: Than hoạt tính có các tính năng giúp hấp phụ và giải quyết hiệu quả các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOCs) và khí có mùi như H₂S, NH₃ và các chất độc hại khác, rất thích hợp trong việc xử lý khí thải ngành chế biến thực phẩm.
- Tháp hấp thụ (Scrubber):Đây là hệ thống xử lý khí thải ngành chế biến thực phẩm thông qua hấp thụ các khí độc hại, mùi bằng dung dịch (nước, dung dịch hóa chất như NaOH, H2SO4, …)
3.3. Các phương pháp đốt nhiệt và oxy hóa
- Oxy hóa nhiệt đơn giản (Regenerative Thermal Oxidizer – RTO): Qúa trình đốt cháy diễn ra chỉ nhờ nhiệt độ cao mà không cần xúc tác. Dễ dàng oxy hóa các hợp chất hữu cơ thành CO₂ và H₂O, loại bỏ mùi và chất độc trong khí thải ngành chế biến thực phẩm hiệu quả. Đây cũng là giải pháp thích hợp cho các hệ thống có lưu lượng khí thải lớn.
- Oxy hóa nhiệt xúc tác (Catalytic Oxidation): Qúa trình đốt cháy diễn ra có sử dụng chất xúc tác nhờ vậy mà nhiệt độ cung cấp thấp hơn so với RTO, từ đó giúp tiết kiệm năng lượng và giảm chi phí vận hành.
3.4. Phương pháp lọc sinh học
Lọc sinh học (Biofilter) là công nghệ xử lý thân thiện với môi trường, chi phí vận hành thấp. Bằng cách sử dụng vi sinh vật có thể phân hủy các hợp chất hữu cơ gây mùi trong khí thải, phù hợp với trong xử lý khí thải ngành chế biến thực phẩm có hàm lượng H₂S, NH₃ và VOCs từ quy trình lên men và xử lý thực phẩm.
3.5. Phương pháp kết hợp
Trong nhiều trường hợp, nhằm đạt hiệu quả xử lý tối ưu trong xử lý khí thải ngành chế biến thực phẩm, có thể kết hợp nhiều công nghệ với nhau (ví dụ: kết hợp giữa lọc cơ học và hệ thống rửa khí hoặc than hoạt tính), đáp ứng toàn diện các yêu cầu nghiêm ngặt về môi trường và an toàn sức khỏe.
Có thể bạn cũng muốn biết: Phân loại một số loại than trong xử lý khí thải
4. Xử lý khí thải ngành chế biến thực phẩm: Cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp
4.1. Thách thức
- Thành phần khí thải đa dạng và biến động
Khí thải ngành chế biến thực phẩm có thể chứa mùi, dầu mỡ, VOCs, H₂S, NH₃… với lưu lượng và thành phần thay đổi theo quy trình sản xuất. Do đó cần nghiên cứu kỹ lưỡng đặc tính khí thải từng ngành chế biến, từng quy trình và kiểm tra theo dõi lưu lượng, thành phần khí thải thường xuyên, nghiêm ngặt.
- Yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn và vệ sinh
Xử lý khí thải ngành chế biến thực phẩm phải đảm bảo không gây nhiễm khu vực sản xuất và bảo vệ sức khỏe người lao động, đòi hỏi hệ thống xử lý phải hoạt động ổn định, hiệu quả và dễ bảo trì.
- Chi phí đầu tư và vận hành cao
Xử lý khí thải ngành chế biến thực phẩm bằng các công nghệ tiên tiến như RTO, biofilter, scrubber…cần chi phí đầu tư ban đầu lớn và đòi hỏi chi phí vận hành, bảo trì định kỳ.
Có thể bạn cũng muốn biết: Những điều chưa biết về hệ thống tháp hấp thụ
4.2. Cơ hội
- Ứng dụng công nghệ tiên tiến mang lại hiệu quả cao
Việc áp dụng các hệ thống xử lý hiện đại (như ESP, RTO, scrubber, biofilter) giúp việc xử lý khí thải nói chung và xử lý khí thải ngành chế biến thực phẩm nói riêng đạt hiệu quả cao, từ đó giảm thiểu ô nhiễm môi trường và tiết kiệm năng lượng.
- Chuyển hóa khí thải thành nguồn năng lượng
Các hệ thống thu hồi nhiệt từ khí thải (Waste Heat Recovery – WHR) và tái sử dụng CO₂ mở ra cơ hội tận dụng khí thải từ việc xử lý khí thải ngành chế biến thực phẩm như một nguồn tài nguyên, góp phần giảm chi phí sản xuất và giảm phát thải khí nhà kính.
- Tăng cường tuân thủ quy định môi trường
Đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe về xử lý khí thải ngành chế biến thực phẩm giúp doanh nghiệp cải thiện hình ảnh, nâng cao vị thế cạnh tranh và mở rộng thị trường trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu.
Những thách thức và cơ hội này tạo nên một bức tranh phức tạp, nhưng đồng thời cũng mở ra hướng đi cho sự đổi mới và phát triển bền vững trong ngành chế biến thực phẩm.
Dịch vụ xử lý chất thải – Công ty TNHH Công nghệ môi trường Hòa Bình Xanh
Bạn là doanh nghiệp, nhà đầu tư đang loay hoay tìm kiếm một đơn vị để thiết kế hệ thống xử lý khí thải uy tín, đặc biệt là xử lý khí thải ngành chế biến thực phẩm. Đừng lo lắng, hãy đến với chúng tôi, Hòa Bình Xanh sẽ cung cấp cho bạn dịch vụ chất lượng và chuyên nghiệp nhất. Chúng tôi cam kết mang đến sự hài lòng và an tâm cho dự án của bạn.
Công ty TNHH Công nghệ môi trường Hòa Bình Xanh với đội ngũ thạc sỹ, kỹ sư giàu kinh nghiệm đã đầu tư nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng các công nghệ xử lý và tìm các phương án xử lý chất lượng tốt nhất, chi phí hợp lý trong thời gian ngắn nhất. Sự hiểu biết và tận tâm của đội ngũ là yếu tố quan trọng giúp chúng tôi đảm bảo hiệu quả và an toàn cho từng dự án.
Quý doanh nghiệp có nhu cầu hợp tác công ty để xử lý khí thải ngành chế biến thực phẩm hoặc quan tâm đến các dịch vụ môi trường khác, hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline 0943.466.579 để nhận được sự hỗ trợ nhanh nhất và tận tình nhất.
Nhận xét bài viết!