Hiện nay, ô nhiễm chất thải rắn sinh hoạt (rác thải sinh hoạt) đang là vấn đề đáng báo động. Tại thành phố lớn như Hồ Chí Minh, tình trạng thiếu nhà máy xử lý chất thải rắn, thiếu bãi chôn lấp diễn ra trầm trọng. Dân số tăng dẫn đến áp lực về môi trường cũng tăng theo. Theo các nghiên cứu và thống kê, trung bình hàng năm người Việt phát thải gần 200kg rác thải sinh hoạt. Theo thói quen tiêu dùng hiện nay, phần lớn là các loại rác dùng một lần như túi nilon, chai nhựa, ly nhựa, ống hút, lon nước…có thời gian phân hủy lên đến hàng chục, thậm chí hàng trăm năm.

Tại Việt Nam hiện nay, phần lớn chất thải rắn sinh hoạt được xử lý theo phương pháp chôn lấp, nhưng đây được đánh giá là phương pháp kém hiệu quả, tốn diện tích và chi phí cao cho một bãi chôn lấp hợp vệ sinh. Một phương pháp hiện đại và hiệu quả cao hơn là phương pháp đốt chất thải đồng thời tận dụng triệt để rác thải sinh hoạt thải thành nguồn nguyên liệu đầu vào cho các ngành nghề khác nhau. Nhưng những phương pháp này đòi hỏi rác thải cần phải được phân loại tại nguồn phát sinh, chất thải trước khi đưa vào lò đốt cần phải được xử lý sơ bộ, phân loại rõ ràng nhằm quá trình đốt được tối ưu, và tùy theo những loại chất thải khác nhau để ứng dụng vào những ngành khác nhau.

Hướng tới mục tiêu đó, Luật Bảo vệ Môi trường năm 2020 đã ban hành quy định việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt bắt buộc trên cả nước từ ngày 01/01/2025. Vậy qua những văn bản pháp luật này, việc phân loại chất thải rắn được tiến hành như thế nào? Chất thải cần được phân thành bao nhiêu loại? Và nếu không phân loại rác có bị xử phạt hay không? Hãy để Hòa Bình Xanh giúp bạn giải đáp thắc mắc qua bài viết bên dưới.

I. KHÁI QUÁT VỀ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT

Khái niệm chất thải rắn sinh hoạt được hiểu như thế nào?

Chất thải rắn sinh hoạt là các loại chất thải ở dạng rắn phát sinh từ các hoạt động sinh hoạt hàng ngày của con người tại hộ gia đình, khu dân cư, các cơ sở dịch vụ, thương mại, cơ quan, trường học, và các khu vực công cộng.

Chất thải rắn sinh hoạt bao gồm nhiều loại như chất thải có khả năng tái sử dụng, tái chế, chất thải thực phẩm và các loại chất thải khác nhưng không bao gồm chất thải nguy hại công nghiệp hoặc chất thải y tế.

Vậy nguồn gốc phát sinh chất thải rắn sinh hoạt là do đâu?

Chất thải rắn sinh hoạt có thể phát sinh từ 3 nguồn chính:

• Hộ gia đình: Rác thải nhà bếp, bao bì, đồ gia dụng hỏng…
• Khu vực công cộng: Rác thải từ chợ, công viên, đường phố…
• Cơ sở dịch vụ: Nhà hàng, khách sạn, văn phòng, trường học, bệnh viện…

II. QUY ĐỊNH VỀ VIỆC PHÂN LOẠI CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT TẠI NGUỒN

1. Những văn bản pháp lý nào quy định về việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn?

• • Luật Bảo vệ Môi trường năm 2020: Tại điều 75 Mục 2 – Quản lý chất thải rắn sinh hoạt, quy định về việc phân loại, lưu giữ, chuyển giao chất thải rắn sinh hoạt.
  • Nghị định số 08/2022/NĐ-CP: Quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ Môi trường, tại Mục 2 có quy định về việc quản lý chất thải rắn sinh hoạt.
  • Thông tư số 02/2022/TT-BTNMT: Hướng dẫn chi tiết việc thực hiện một số điều của Luật Bảo vệ Môi trường, bao gồm cả việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại Mục 2 – Quản lý chất thải rắn sinh hoạt.

• • Công văn số 9368/BTNMT-KSONMT: Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành công văn này để hướng dẫn kỹ thuật về phân loại chất thải rắn sinh hoạt.
  • Nghị định số 45/2022/NĐ-CP: Quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, bao gồm mức phạt đối với hành vi không phân loại chất thải rắn sinh hoạt theo quy định.​ (Điều 26. Quy định mức phạt về vi phạm phân loại, thu gom, vận chuyển chất thải răn thông thường).

2. Đâu là những đối tượng cần phân loại chất thải rắn tại nguồn?

Theo quy định của các văn bản trên, tất cả những hộ gia đình, cá nhân, những cơ quan, tổ chức có phát sinh chất thải rắn sinh hoạt đều phải phân loại và quản lý chất thải rắn theo quy định pháp luật.

3. Thời gian, hiệu lực thi hành những quy định trên về việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt

Tại điều 79 Luật Bảo vệ Môi trường 2020, quy định thời gian thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt chậm nhất là ngày 31/12/2024. Tức là sau thời điểm trên, mọi hành vi không phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn đều vi phạm pháp luật và sẽ phải chịu mọi hình phạt theo quy định nếu vi phạm.

4. Theo quy định mới chất thải rắn sinh hoạt cần được phân thành bao nhiêu loại

Theo điều 75 Luật Bảo vệ Môi trường 2020, chất thải rắn sinh hoạt cần được phân thành 3 loại chính:

• Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế: Bao gồm giấy, nhựa, kim loại, thủy tinh, vải, đồ da, đồ gỗ, cao su và thiết bị điện tử thải bỏ…
• Chất thải thực phẩm: Gồm thức ăn thừa, thực phẩm hết hạn sử dụng và các phần thải bỏ sau khi sơ chế, chế biến món ăn.
• Chất thải rắn sinh hoạt khác: Bao gồm chất thải khó phân hủy, không có khả năng tái chế, tái sử dụng như túi ni lon, xốp, ly nhựa dùng một lần…chất thải nguy hại phát sinh trong sinh hoạt như bóng đèn, chất tẩy rửa, dầu nhớt…, chất thải cồng kềnh và các loại chất thải khác không thuộc hai nhóm trên.

5. Phương pháp, quy trình phân loại và thu gom chất thải rắn theo quy định mới

Theo quy định, mối loại chất thải rắn sinh hoạt khác nhau phải được đựng trong những bao bì khác nhau để có các phương pháp vận chuyển, xử lý phù hợp:

• Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế được chuyển giao cho các cơ sở, cá nhân tái sử dụng, tái chế hoặc các cơ sở thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt.
• Còn chất thải rắn thực phẩm được chuyển giao cho các cơ sở, cá nhân sử dụng chất thải đó làm thức ăn chăn nuôi, làm phân bón hoặc chuyển cho các cơ sở thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt.

Bên cạnh đó, nhà nước cũng khuyến khích các hộ gia đình, cá nhân tại vùng nông thôn có thể tận dụng triệt để chất thải rắn thực phẩm ngay tại nơi phát sinh để làm phân bón, làm thức ăn chăn nuôi, vừa tận dụng chất thải có ích, vừa giảm thiểu chi phí vận chuyển và xử lý chất thải.

Các loại chất thải rắn cồng kềnh khác được thu gom vận chuyển tùy theo quy định của Uỷ ban nhân dân cấp Tỉnh.

>>>Xem thêm: Lò đốt chất thải nguy hại 

6. Mức phạt và trách nhiệm của người dân, doanh nghiệp trong việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt

Dựa theo Nghị định số 45/2022/NĐ-CP đã quy định rõ, mức phạt danh cho các hành vi vi phạm quy định về phân loại chất thải rắn sinh hoạt: Đối với các cá nhân, hộ gia đình không phân loại chất thải rắn sinh hoạt và không sử dụng bao bì chứa chất thải theo quy định sẽ bị phạt từ 500.000 đồng – 1.000.000 đồng.

Vậy để đáp ứng đúng theo quy định của pháp luật, mỗi cá nhân đều có trách nhiệm trong việc cộng tác phân loại chất thải rắn:

Đối với hộ gia đình và các cơ sở phát sinh chất thải rắn sinh hoạt:

• Nghiêm túc phân loại chất thải rắn sinh hoạt theo từng loại tại nguồn.
• Sử dụng các bao bì chứa đựng từng loại chất thải rắn riêng biệt theo đúng quy định.

Đối với cơ sở thu gom chất thải rắn sinh hoạt:

• Phân loại khi thu gom: Thu gom từng loại chất thải rắn sinh hoạt riêng biệt, không trộn lẫn với nhau.
• Đúng thời gian: Đảm bảo lịch thu gom đều đặn theo thỏa thuận với địa phương và người dân để chất thải không bị ứ đọng và được kịp thời xử lý.
• Phương tiện đạt chuẩn: Sử dụng phương tiện, dụng cụ thu gom có che chắn, có nắp đậy, tránh rò rỉ và phát tán rác ra môi trường.
• Chuyển giao đúng nơi: Vận chuyển chất thải đến các cơ sở xử lý đạt chuẩn theo từng loại chất thải rắn sinh hoạt khác nhau, không đổ rác trái phép.
• Ký hợp đồng xử lý: Hợp tác với các đơn vị xử lý rác thải đạt chuẩn để đảm bảo xử lý an toàn, hợp vệ sinh.

>>>Xem thêm: Xử lý khí thải lò đốt rác

III. VIỆC PHÂN LOẠI CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT TẠI NGUỒN MANG LẠI NHỮNG LỢI ÍCH TO LỚN NÀO CHO  MÔI TRƯỜNG VÀ NỀN KINH TẾ ĐẤT NƯỚC?

• Bảo vệ môi trường: Là lợi ích quan trọng nhất mà phân loại rác hướng đến. Phân loại rác giúp việc xử lý rác thải được hiệu quả, triệt để từ đó giảm thiểu ô nhiễm đất, nước và không khí.
• Tiết kiệm tài nguyên: Từ việc phân loại rác thải sinh hoạt cho thấy, rác thải hoàn toàn có thể “hô biến” thành tài nguyên qua việc làm nguyên liệu đầu vào cho các ngành sản xuất khác nhau đồng thời cũng thúc đẩy việc tái chế và sử dụng lại nguyên liệu, tránh lãng phí tài nguyên.
• Giảm chi phí xử lý: Phân loại rác đúng cách giúp giảm đáng kể chi phí thu gom và xử lý, bởi một phần rác đã được tái sử dụng, tái chế sẽ giúp giảm khối lượng rác thải cần phải vận chuyển đi xa cũng như chi phí cho việc xử lý chúng.

Như vậy, chất thải rắn sinh hoạt không chỉ là những thứ bỏ đi từ sinh hoạt hàng ngày mà còn là nguồn tài nguyên có thể tái chế và sử dụng lại nếu được quản lý đúng cách.

Mong rằng những thông tin hữu ích trên đã giúp các bạn độc giả hiểu được tầm quan trọng của việc phân loại rác tại nguồn cũng như trách nhiệm của bản thân trong việc cộng tác vào công cuộc bảo vệ môi trường đồng thời giảm gánh nặng rác thải cho đất nước.

Dịch vụ xử lý chất thải – Công ty TNHH Công nghệ môi trường Hòa Bình Xanh

Bạn là doanh nghiệp, nhà đầu tư đang loay hoay tìm kiếm một đơn vị để thiết kế hệ thống xử lý khí thải uy tín, đặc biệt là xử lý chất thải rắn sinh hoạt. Đừng lo lắng, hãy đến với chúng tôi, Hòa Bình Xanh sẽ cung cấp cho bạn dịch vụ chất lượng và chuyên nghiệp nhất. Chúng tôi cam kết mang đến sự hài lòng và an tâm cho dự án của bạn.

Công ty TNHH Công nghệ môi trường Hòa Bình Xanh với đội ngũ thạc sỹ, kỹ sư giàu kinh nghiệm đã đầu tư nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng các công nghệ xử lý và tìm các phương án xử lý chất lượng tốt nhất, chi phí hợp lý trong thời gian ngắn nhất. Sự hiểu biết và tận tâm của đội ngũ là yếu tố quan trọng giúp chúng tôi đảm bảo hiệu quả và an toàn cho từng dự án.

Quý doanh nghiệp có nhu cầu hợp tác công ty để xử lý chất thải rắn hoặc quan tâm đến các dịch vụ môi trường khác, hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline 0943.466.579 để nhận được sự hỗ trợ nhanh nhất và tận tình nhất.