Chỉ tiêu dầu mỡ trong nước thải là một trong những yếu tố đáng lo ngại, đặc biệt phổ biến trong nước thải sinh hoạt và nước thải từ các nhà máy chế biến thực phẩm. Sự hiện diện của dầu mỡ không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả xử lý mà còn gây tác hại nghiêm trọng đối với môi trường nước và đất. Bài viết sau sẽ làm rõ chỉ tiêu dầu mỡ, nguồn gốc phát sinh, tác động và các biện pháp xử lý hiệu quả.
1. Chỉ tiêu dầu mỡ trong nước thải là gì?
Chỉ tiêu dầu mỡ trong nước thải đề cập đến hàm lượng dầu mỡ – bao gồm dầu động và thực vật – hiện diện trong nước thải. Thông thường, chỉ tiêu này được biểu thị bằng mg/L. Trong Quy chuẩn Việt Nam (như QCVN 14:2008/BTNMT cho nước thải sinh hoạt), chỉ tiêu dầu mỡ thường bị giới hạn không được vượt quá 20 mg/L. Chỉ tiêu này phản ánh mức độ ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy và khả năng gây ảnh hưởng đến các công đoạn xử lý tiếp theo. Việc kiểm soát tốt chỉ tiêu dầu mỡ sẽ giúp nâng cao hiệu quả vận hành của hệ thống xử lý và bảo vệ môi trường xung quanh.
2. Nguồn gốc của chỉ tiêu dầu mỡ trong nước thải
Nguồn phát sinh chỉ tiêu dầu mỡ trong nước thải rất đa dạng và xuất hiện từ nhiều hoạt động khác nhau trong đời sống cũng như sản xuất công nghiệp.
Trong nước thải sinh hoạt, dầu mỡ thường phát sinh từ quá trình nấu nướng, rửa bát hoặc tắm gội. Khi thực phẩm chứa nhiều chất béo được nấu chín, chiên xào hoặc làm nóng, dầu mỡ dễ bị rửa trôi theo dòng nước. Các hạt dầu mỡ này ban đầu có thể không gây trở ngại, nhưng lâu ngày sẽ bám vào thành ống, gây tắc nghẽn và ô nhiễm nguồn nước.
Trong lĩnh vực sản xuất thực phẩm, đặc biệt là ở các cơ sở chế biến thủy sản, nhà hàng, lò mổ hoặc nhà máy đông lạnh, chỉ tiêu dầu mỡ thường có nồng độ rất cao do lượng chất béo bị rò rỉ trong quá trình sơ chế, chiên rán, đóng gói và bảo quản thực phẩm. Dầu mỡ ở đây thường ở dạng nhũ tương khó phân hủy, dễ gây khó khăn cho hệ thống xử lý nước thải nếu không có biện pháp tiền xử lý phù hợp.
Ngoài ra, trong ngành công nghiệp như dệt nhuộm, cơ khí hoặc các ngành sử dụng máy móc thiết bị có dầu bôi trơn, các chất này dễ bị thất thoát hoặc rò rỉ ra môi trường. Khi đi vào hệ thống thoát nước, chúng góp phần gia tăng chỉ tiêu dầu mỡ trong nước thải công nghiệp.
Đặc biệt, tại các khu vực như gara sửa xe, xưởng cơ khí hoặc bến cảng, dầu nhớt từ động cơ, phương tiện giao thông có thể lẫn vào nước mưa hoặc nước rửa trôi và xâm nhập vào hệ thống thoát nước nếu không được thu gom và xử lý hợp lý.
3. Tác động chỉ tiêu dầu mỡ đến môi trường và hệ thống xử lý nước thải
Dầu mỡ trong nước thải là một trong những thành phần gây ô nhiễm nghiêm trọng nếu không được loại bỏ kịp thời trong quá trình xử lý.
Chúng có thể nổi trên bề mặt nước, tạo thành lớp màng dày gây mùi hôi khó chịu và ngăn cản sự khuếch tán oxy vào nước, ảnh hưởng đến quá trình hô hấp của vi sinh vật hiếu khí trong hệ thống xử lý sinh học. Điều này dẫn đến suy giảm hiệu quả đồng hóa và oxy hóa các chất ô nhiễm hữu cơ.
Thêm vào đó, dầu mỡ có tính bám dính cao và dễ đông đặc khi gặp nhiệt độ thấp, khiến chúng bám vào bề mặt thiết bị, đường ống và làm nghẽn hệ thống thu gom và xử lý nước thải. Không chỉ vậy, lớp dầu nổi còn cản trở quá trình trao đổi khí tại bề mặt nước, dẫn đến giảm chất lượng nước và gây hại cho sinh vật thủy sinh do thiếu oxy hòa tan.
Về mặt sinh học, dầu mỡ còn là tác nhân ức chế hoạt động của các vi sinh vật kỵ dầu, làm suy giảm mật độ và hoạt tính của quần thể vi sinh vật có lợi trong bể sinh học.
Ngoài ra, nếu dầu mỡ không được kiểm soát và thấm vào đất, chúng có thể làm ô nhiễm môi trường đất và nước ngầm, đặc biệt tại các khu vực không có hệ thống thu gom kín hoặc xử lý hiệu quả, gây ảnh hưởng lâu dài đến hệ sinh thái và sức khỏe con người.
4. Một số biện pháp giúp xử lý chỉ tiêu dầu mỡ trong nước thải hiệu quả
Để kiểm soát hiệu quả chỉ tiêu dầu mỡ trong nước thải, việc lựa chọn các giải pháp xử lý phù hợp là rất quan trọng. Tùy thuộc vào nguồn phát sinh và tải lượng dầu mỡ, người ta có thể áp dụng nhiều biện pháp khác nhau nhằm giảm thiểu hàm lượng chất ô nhiễm này. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến được sử dụng để xử lý dầu mỡ trong nước thải:
- Tách dầu mỡ cơ học bằng bể tách dầu: Dựa trên nguyên lý khối lượng riêng của dầu nhỏ hơn nước, dầu nổi lên trên và được vớt bỏ định kỳ. Phương pháp này phù hợp với các cơ sở quy mô vừa và nhỏ.
- Tuyển nổi để gom và loại bỏ dầu mỡ: Sử dụng khí (DAF – tuyển nổi bằng không khí hòa tan) và hóa chất tạo bông để gom dầu nổi. Phù hợp với nước thải có hàm lượng dầu cao và yêu cầu xử lý nhanh.
- Sử dụng vi sinh phân hủy dầu mỡ: Áp dụng các chủng vi sinh vật chuyên biệt có khả năng phân hủy hợp chất béo, chuyển hóa dầu mỡ thành CO₂ và H₂O. Đây là giải pháp sinh học an toàn và thân thiện với môi trường.
- Dùng than hoạt tính hấp phụ dầu mỡ hoặc màng lọc: Đối với nước thải có dầu ở mức thấp hoặc sau các giai đoạn xử lý sơ cấp, than hoạt tính và màng lọc giúp giảm triệt để lượng dầu còn sót lại.
5. Làm thế nào để giảm thiểu chỉ tiêu dầu mỡ trong nước thải sinh hoạt?
Người dân cần hạn chế thói quen đổ dầu mỡ thẳng vào ống xả sau khi nấu nướng, vì điều này không chỉ làm tắc nghẽn đường ống mà còn gia tăng gánh nặng cho hệ thống xử lý nước thải. Thay vào đó, có thể sử dụng giỏ lọc rác tại bồn rửa để ngăn chặn chất béo và dầu mỡ còn bám trên chén đĩa trôi vào đường thoát nước.
Dầu mỡ đã qua sử dụng cũng nên được thu gom và tái chế, ví dụ như dùng để sản xuất nhiên liệu sinh học hoặc xà phòng sinh học, vừa giúp bảo vệ môi trường vừa tiết kiệm tài nguyên. Bên cạnh đó, cần tăng cường truyền thông và giáo dục cộng đồng về tác hại của dầu mỡ trong nước thải, cũng như cách xử lý đúng đắn, nhằm nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi xả thải trong sinh hoạt hàng ngày.
Kết luận
Chỉ tiêu dầu mỡ trong nước thải là một yếu tố nguy hại đối với môi trường nếu không được xử lý đúng cách. Việc nhận diện nguồn gốc, hiểu được tác hại và áp dụng các giải pháp xử lý phù hợp sẽ giúp giảm thiểu ô nhiễm và bảo vệ hệ thống xử lý nước thải. Đối với người dân, những hành động nhỏ như không đổ dầu mỡ vào ống cũng góp phần to lớn trong việc giảm thiểu chỉ tiêu dầu mỡ, hướng tới một môi trường bền vững hơn.
Xem thêm: Nguyên lý xử lý Nito và photpho bằng phương pháp sinh học
Xem thêm: Phân biệt cánh đồng lọc và cánh đồng tưới trong xử lý nước thải
Dịch vụ xử lý chất thải – Công ty TNHH Công nghệ môi trường Hòa Bình Xanh
Công ty TNHH Công nghệ môi trường Hòa Bình Xanh với đội ngũ thạc sỹ, kỹ sư giàu kinh nghiệm đã đầu tư nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng các công nghệ xử lý và tìm các phương án xử lý chất lượng tốt nhất, chi phí hợp lý trong thời gian ngắn nhất. Sự hiểu biết và tận tâm của đội ngũ là yếu tố quan trọng giúp chúng tôi đảm bảo hiệu quả và an toàn cho từng dự án.
Quý doanh nghiệp có nhu cầu hợp tác công ty hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline 0943.466.579 để nhận được sự hỗ trợ nhanh nhất và tận tình nhất.
Nhận xét bài viết!